“Một thế hệ ngoảnh mặt lại với lịch sử là một thế hệ không có quá khứ – và cũng không có tương lai.”
Câu nói của Robert A. Heinlein như một lời nhắc nhở về sự quan trọng của lịch sử đối với mỗi dân tộc. Lịch sử Việt Nam kéo dài hơn bốn nghìn năm với quá trình dựng nước và giữ nước đầy gian nan, thế nhưng đất nước chỉ thật sự được thống nhất sau 49 năm, vào năm 1975, sau cuộc chiến dài và đẫm máu giữa hai miền Bắc – Nam. Thế nên, chúng em – thế hệ trẻ của tổ quốc, những chủ nhân tương lai của đất nước – luôn hướng về Tổ quốc với lòng yêu nước nồng nàn, với lòng tự hào về lịch sử hào hùng của dân tộc. Chúng em hiểu rằng chỉ khi chúng ta biết trân trọng những mất mát, đau thương trong quá khứ, chúng ta mới có thể trân trọng sự hòa bình và tự do ở hiện tại và xây dựng ở tương lai. Với tinh thần nhiệt huyết đó, dưới sự hướng dẫn của thầy Bùi Tấn Phát, tập thể AK25 đã có chuyến thăm quan Trung tâm lưu trữ lịch sử Bình Định tại số 12 đường Mai Hắc Đế, phường Ghềnh Ráng, thành phố Quy Nhơn. Một tiếng ngắn ngủi ở trung tâm cũng đã đủ để chúng em càng thêm hiểu, thêm tự hào và thêm yêu mảnh đất nơi chúng em được sinh ra và lớn lên.
Nằm lặng lẽ ở một góc trong thành phố Quy Nhơn, trung tâm chào đón chúng em với dáng vẻ trầm lặng nhưng gọn gàng, ngăn nắp và nghiêm túc đến lạ kì. Dù không ồn ào, náo nhiệt nhưng mỗi góc của Trung tâm đều chứa đựng những câu chuyện lịch sử thiêng liêng và những tài liệu quý giá. Chúng em được dẫn đến phòng họp ở lầu 2 và có một buổi giao lưu với bác giám đốc Lâm Trường Định của Trung tâm về lịch sử văn hóa hình thành nơi đây. Nhờ có bác Định mà chúng em biết được rằng đây không chỉ là nơi lưu giữ nhiều hồ sơ, tài liệu của “những cán bộ đi B” nhất Việt Nam với con số lên đến 50.000 bộ mà còn là kho tàng tri thức với hàng trăm cuốn sách với đa dạng chủ đề như văn học, ngoại ngữ, lịch sử…, tạo ra một nơi lý tưởng cho những ai đam mê tìm hiểu về lịch sử văn hóa Việt Nam.
Chúng em bắt đầu hành trình khám phá tại khu vực ngoài trời, nơi trưng bày những trang sách khổng lồ kể lại sự kiện kí kết hiệp định Genève – mốc son quan trọng của lịch sử hào hùng của dân tộc Việt Nam. Tiếp theo đó, chúng em được chị My kể về sự kiện chuyển quân, tập kết ra Bắc – bước chuẩn bị cho sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Cũng chính từ đây mà xuất hiện cụm từ “ đi B”. “ Đi B” là đi vào miền Nam, đi vào chiến trường, đi vào làn mưa bom đạn,đi vào con đường giải phóng dân tộc. Những cán bộ “ đi B” đã sống và chiến đấu ngoan cường với tinh thần tự nguyện tiến về miền Nam, bí mật vượt dãy Trường Sơn trập trùng hiểm trở, sẵn sàng xông pha vì nền độc lập dân tộc.
Bước vào khu lưu trữ trong nhà, chúng ta sẽ bắt gặp một khu trưng bày trung tâm chứa những hồ sơ tài liệu kỷ vật của những chiến sĩ đi B. Những trang nhật ký của các chiến sĩ dù đã ố vàng bởi năm tháng nhưng vẫn thể hiện được đã từng có một thế hệ hết mình vì nước, hết lòng vì dân, tự nguyện hy sinh vì nền độc lập của dân tộc Việt Nam.
Tiến vào gian phòng bên cạnh, chúng em bị choáng ngợp bởi căn phòng chỉ vỏn vẹn vài mét vuông nhưng khối lượng sách khổng lồ, những tư liệu hồ sơ đã phai mờ theo tháng năm và những kỷ vật được trung tâm bảo quản cẩn thận chờ đợi người nhà của các cựu chiến binh đến nhận lại. Và một điều làm chúng em hào hứng và cảm thấy thú vị nhất đó chính là trải nghiệm thực tế trên không gian ảo 3D của triễn lãm trực tuyến Bình Định Theo dòng lịch sử. Đây là một cách thức thưởng thức văn hóa mới và hiện đại hơn phù hợp với xã hội đang số hóa, hiện đại hóa.
Sau buổi trải nghiệm, bạn Trần Giáp Phương Linh – AK25 đã có những chia sẻ: “Em cảm thấy chuyến trải nghiệm đến Trung tâm Lưu trữ lịch sử tỉnh Bình Định đã để lại cho chúng em nhiều trải nghiệm sâu sắc. Chuyến đi này không chỉ cho chúng em được trải nghiệm mắt thấy tai nghe những hiện vật, những tư liệu lịch sử mà trước đây chỉ thấy trong sách giáo khoa hay qua màn ảnh TV. Mà còn cho chúng em rất nhiều kiến thức về những điều thú vị trong lịch sử kháng chiến cứu nước của dân tộc và lịch sử kháng chiến địa phương. Em đặc biệt ấn tượng với không gian ký ức đi B, vì ngay trước trường chúng em là di tích kỷ niệm ngày tập kết ra bắc của các chiến sĩ cứu nước ngày xưa. Và ở không gian ký ức đi B, chúng em đã tìm hiểu thêm những tư liệu, những hiện vật từ thời kỳ kháng chiến cứu nước và đặc biệt là lần tập kết ra Bắc của các chiến sĩ. Em cảm thấy chuyến đi trải nghiệm học tập tại Trung tâm Lưu trữ lịch sử tỉnh Bình Định là vô cùng thú vị và bổ ích.”
Thời gian trôi mãi nhưng lịch sử vẫn còn đó. Những kỷ vật, hồ sơ tài liệu trong trung tâm là một mảnh ghép của lịch sử, là một phần không thể thiếu của quá khứ của vùng “đất võ trời văn” Bình Định nói riêng và “mảnh đất chữ S” Việt Nam nói riêng. Lịch sử cho ta những bài học kinh nghiệm sâu sắc để từ đó phát triển đất nước ngày càng giàu mạnh. Những trải nghiệm chiều hôm ấy ở trung tâm đã cho chúng em một góc nhìn sâu sắc hơn về lịch sử dân tộc mà không chỉ là những chữ viết trong những trang sách sử, cũng từ đó rút ra được những bài học quý báu cho bản thân cũng nhắc nhở chúng em với vai trò là tuổi trẻ xung phong của đất nước, hãy cố gắng học tập giữ vững tinh thần và phát huy những giá trị về văn hoá và truyền thống tốt đẹp mà ông cha ta đã để lại, hãy nhìn về lịch sử và tự hào về dân tộc Việt Nam bất khuất, kiên cường và quyết tâm viết tiếp những trang sử hào hùng.
“Lịch sử dân tộc là những trang sử hào hùng, trong đó mỗi thế hệ đều có trách nhiệm viết tiếp những trang sử mới.” – Võ Nguyên Giáp.
Tác giả: Tập thể lớp 11 chuyên Anh – AK25